[kontemplacja i działanie], podziwiając działanie Boga w historii, a zarazem przyjmując zaproszenie do współdziałania z Nim.
- L. div. podobna do schodów lub drabiny do nieba: oparta o ziemię [p. wyj.: czytanie], lecz prowadząca do nieba [p. docelowy: kontemplacja].
- Rozpocznij od modlitwy do Ducha Świętego: potrzebujesz Go, żeby przeniknąć słowo Boże i żeby słowo przeniknęło ciebie.
LECTIO
Wczytanie się w tekst i wysiłek uchwycenia możliwie najpełniejszego sensu tekstu biblijnego, znalezienia wszystkich struktur znaczeniowych.
- Przeczytaj tekst głośno i uważnie, by zdać sobie sprawę, co mówi sam w sobie,
- określ kontekst [bl. i dalszy, poprz. i nast., miejsce w sekcji i całym dziele],
- oraz strukturę
structura revelat centralną myśl lub słowo (przykład Mt 22,34-40 w kxt Mt 21-22),
- określ gatunek literacki, od którego zależy sposób rozumienia [dosł., metafor.], czy to tekst histor. czy fikcja liter.; ważne kiedy i gdzie, w jakim środowisku powstał tekst.
- gdzie i kiedy, w jakim kontekście kulturowym i histor. dzieje się akcja,
- scharakteryzuj dynamikę opisywanej akcji [od czego ku czemu zmierza, poprzez jakie wydarzenia], bohaterów gł. i drugorz., jakie nimi kierują motywy, uczucia
- ważne: zajrzeć do
miejsc paralelnych w księdze i całej Biblii [te same terminy] i
pokrewnych [te same zagadnienia] => przypisy i marginalia,
- czasem trzeba zajrzeć do słowników, konkordancji, komentarzy, by odkryć właściwy sens słów, zdań i całych partii tekstu, a nie przypisywać Biblii własnych idei, których tam nie ma! Być sługą tekstu świętego, a nie kimś, kto go nagina do siebie!
Widzimy, że
lectio to nie pobieżne zapoznanie się z tekstem, ale poważna praca wymagająca czasu i zaangażowania, nieraz wielokrotniego powracania doń; tekst natchniony wymaga opanowania pamięciowego a następnie
rozgryzania, przeżuwania i trawienia, by mógł zostać zasymilowany w pełni i trwać mieszkać w tobie, a wtedy słowo to przyjdzie ci z pomocą w najb. odpowiednim momencie. Efekt: tekst, który pierwotnie smakował jak słoma albo stary pergamin, staje się słodki jak miód, staje się kopalnią, która odsłania przed tobą swoje skarby.
Ambroży:
gdy zaczynasz czytać Pismo św., Bóg powraca, by spacerować z tobą w doczesnym raju, słyszysz Jego kroki i głos [Rdz 3,8nn].
MEDITATIO
Przejście w stan milczenia – teraz Bóg kieruje do mnie swe orędzie [Ps 85,9:
będę słuchał tego, co mówi Pan...; Ez 3,10:
weź wszystkie moje słowa do serca] => z głowy do serca.
Odkrycie tego, co Bóg mówi do mnie dziś – w trzech etapach:
- uchwyć główną myśl, ideę centralną, wybierz postać, która wyłania się z
lectio jako ważna, jako model, w którym możesz zobaczyć własną drogę zbawienia [co ona mówi, co czyni?], zbierz w jedno i ułóż w logiczny ciąg przesłanie, które Bóg wkłada w twoim sercu jako najistotniejsze, w oparciu o tekst i paral. [jak mrówka, która zbiera razem to, czym będzie się żywić]- refleksja – wyciąganie mądrości i światła z uchwyconego orędzia, to jak produkcja miodu [
drążcie każde słowo Pisma, by wydobyć zeń Ducha]- przyjęcie wewnętrznego oddziaływania słowa w sercu – ono olśniewa, raduje ale też pali do żywego, osądza nasze życie, zmusza do stanięcia w prawdzie wobec Boga i siebie.
Na tym etapie stawiaj sobie pytania: co odkrywam jako ważne, co mówi mi bohater, jakie światło rzuca słowo na moje życie...?
ORATIO
Gdy jasno widzę, czego Bóg ode mnie oczekuje, wówczas powstaje potrzeba dania Bogu odpowiedzi na Jego słowo => z zasiewu słowa rodzi się modlitwa zgody na objawioną wolę Boga, uwielbienia, zaufania, błagania, przebłagania...
Duch Święty pokaże konkretne aspekty życia, które winny wypłynąć z nas w modlitwie.
Augustyn:
jeżeli tekst jest modlitwą, módlcie się, jeżeli jest westchnieniem bólu, wzdychajcie, jeżeli dziękczynieniem, bądźcie pełni radości, jeżeli tchnie nadzieją, wyrażajcie nadzieję, jeżeli opisuje lęk, bójcie się; wszystko, co czujecie w tekście, jest odbiciem was samych.
CONTEMPLATIO
Modlitwa przeradza się w kontemplację. Bóg daje pewną niezdolność do dalszego dyskursywnego zastanawiania się nad Jego słowem, a zarazem udziela pewnego rodzaju uczestnictwa w ogniu komunii miłości ponad wszelką rzeczywistością, w łonie Trójcy.
W tym momencie, po wysiłku
lectio,
meditatio,
oratio, inicjatywę przejmuje sam Bóg; przychodzi do serca swego ucznia [J 14,21nn] i budzi w nim zachwyt, zdumienie, daje jasne wejrzenie w Bożą rzeczywistość, wlewa pokój, radość, w milczeniu pozwala się zanurzyć w miłości i obecności Boga.
Kontemplacja nie jest wynikiem jakichś technik, ani nie jest ekstazą, jest czystym darem Ducha Świętego, radość oglądania Boga. Nie jest to jakiś „słodki, luksusowy dodatek” do modlitwy, dostępny dla wybranych dusz, ale ukoronowanie zwyczajnego życia chrześc.
ACTIO
Działanie i życie wg Ewangelii – realizacja słowa Bożego, dojrzały owoc lektury Pisma św.
-
consolatio: przeżycie radości duchowej z komunii z Bogiem, dającej moc do przyjmowania wielkich natchnień i podejmowania odważnych decyzji; w tym momencie zakreślam szerokie pole własnych postaniowień;
-
discretio: krytyczne przyjrzenie się i rozeznanie rodzących się natchnień, by odróżnić je od pokus, złudzeń i moich własnych pomysłów,
-
deliberatio: sprowadzenie natchnień duchowych do poziomu konkretnego działania – co uczynię w duchu posłuszeństwa Bogu dziś lub jutro, jak, gdzie, wobec kogo... [zapisz postanowienie i wypełniaj je].
Biblia to życie ludzi wybranych przez Boga, przeistoczone mocą Boga w tekst natchniony.
Ks. Józef Maciąg
wykorzystano:
J. Kudasiewicz, Modlitwa Biblią, Kielce 2000.
H. Witczyk, Szkoła słowa Bożego. Chrześcijańska droga do Emaus, Memoranda 1(2001), s. 199-210.